Από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο: Οι προβληματισμοί των γονέων και των παιδιών

Παγκύπριες Εξετάσεις

Η μετάβαση από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, καθώς είναι μια περίοδος σημαντικών και ραγδαίων αλλαγών τόσο στο ακαδημαϊκό πλαίσιο, όσο και στο κοινωνικο-συναισθηματικό και βιολογικό κομμάτι. Επειδή η μετάβαση στο Γυμνάσιο συμβαίνει παράλληλα με τη μετάβαση των μαθητών από την παιδική στην εφηβική ηλικία, οι προκλήσεις που βιώνουν οι μαθητές και οι γονείς διπλασιάζονται.

Ένας από τους ρόλους των εκπαιδευτικών ψυχολόγων αυτή την περίοδο, είναι να ενημερώσουν τους μαθητές και τους γονείς για τις επικείμενες αλλαγές στο σχολικό και οικογενειακό πλαίσιο, ως αποτέλεσμα της μετάβασης των πρώτων στο Γυμνάσιο και στο στάδιο της εφηβείας.


Μέσα από δύο βιωματικά εργαστήρια που πραγματοποιήθηκαν σε δύο Στ΄ τάξεις σε Δημοτικό σχολείο της Λευκωσίας και από την παρουσίαση που έγινε στους γονείς, αναδύθηκαν οι κύριες ανησυχίες των παιδιών και των γονιών τους αναφορικά με τη μετάβαση.

Οι γονείς φαίνεται να ανησυχούν ιδιαίτερα για τους βαθμούς και την επίδοση των παιδιών στα διαγωνίσματα, για την άρνηση τους για μελέτη, για τις ακραίες αντιδράσεις τους στο σπίτι (π.χ. πολλές ώρες απομόνωσης, ξεσπάσματα θυμού) και την επιρροή των φίλων. Από την άλλη, οι μαθητές εξέφρασαν πως κυρίαρχα συναισθήματα για το Γυμνάσιο είναι το άγχος, η περιέργεια, η στεναχώρια και ο ενθουσιασμός.

Όταν ρωτήθηκαν τι τους προκαλεί το κάθε συναίσθημα, σημείωσαν πως νιώθουν ενθουσιασμό επειδή μεγαλώνουν, περιέργεια επειδή θα έχουν την ευκαιρία να κάνουν καινούργιους φίλους και να μάθουν πολλά νέα πράγματα στο Γυμνάσιο και στεναχώρια επειδή θα αφήσουν πίσω ευχάριστες αναμνήσεις και αγαπημένους εκπαιδευτικούς και συμμαθητές. Τα διαγωνίσματα, οι εξετάσεις, η στάση/αυστηρότητα των καθηγητών και οι κανονισμοί του Γυμνασίου, φάνηκαν να είναι παράγοντες που πυροδοτούν το αίσθημα άγχους στα παιδιά. Πολλοί εξέφρασαν επίσης ότι ανησυχούν πως δεν θα βρίσκουν ελεύθερο χρόνο λόγω των πολλών μαθημάτων και ότι αγχώνονται μήπως παρασυρθούν από τα μεγαλύτερα παιδιά του σχολείου.

Τόσο οι ανησυχίες των γονιών, όσο και των μαθητών είναι εύλογες και συσχετίζονται σε μεγάλο βαθμό. Μέσα από τη διαδικασία της παρουσίασης και των εργαστηρίων, έγινε μια προσπάθεια για κανονικοποίηση των συναισθημάτων και των δύο και δόθηκε κυρίως έμφαση στη σημαντικότητα της επικοινωνίας μεταξύ τους.

Με βάση τις απορίες που έφεραν μαζί τους οι γονείς, δόθηκαν οι εξής συμβουλές:

  • Φροντίστε ώστε το παιδί σας να καθιερώσει από νωρίς ένα πρόγραμμα μελέτης το οποίο θα ακολουθεί καθημερινά. Δείξτε ενδιαφέρον και συζητήστε μαζί με το παιδί για αυτά που έμαθε στο σχολείο και βεβαιωθείτε ότι κατάφερε να εντοπίσει τα κύρια σημεία σε όσα διάβασε.
  • Παρακολουθείτε στενά την πρόοδο του παιδιού στα μαθήματά του και βοηθήστε το να μην αφήσει κενά στις γνώσεις του. Οι καλές επιδόσεις ενισχύουν την αυτο-εικόνα του παιδιού και μειώνουν την ανησυχία που πιθανόν να νιώσει το παιδί στο Γυμνάσιο.
  • Οριοθετήστε τα παιδιά, αλλά ενθαρρύνετε την φαντασία, τον υγιή πειραματισμό και το άνοιγμα των οριζόντων.
  • Να είστε φίλοι με το παιδί σας. Ενθαρρύνετέ το να εκφράσει τα συναισθήματά του, να τα συζητήσει και να αποφορτιστεί. Να το ακούτε, να ζητάτε την άποψή του και να του δείχνετε ότι το σέβεστε.

Στους μαθητές δόθηκε φυλλάδιο με τις παρακάτω εισηγήσεις:

  • Καθιέρωσε από νωρίς ένα πρόγραμμα μελέτης το οποίο θα ακολουθείς καθημερινά. Το Γυμνάσιο απαιτεί περισσότερο διάβασμα και πολλή προσπάθεια.
  • Ζήτα βοήθεια από τους γονείς σου αν δυσκολεύεσαι στα μαθήματα. Ωστόσο, να θυμάσαι πως είναι δική σου ευθύνη (ΚΑΙ ΟΧΙ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ) να ολοκληρώνεις τις εργασίες και την κατ΄ οίκον εργασία σου.
  • Συζήτα για τις ανησυχίες σου (αναφορικά με το σχολείο αλλά και για πιο προσωπικά θέματα) με τους καθηγητές, τους γονείς ή/και τους φίλους σου.
  • Ίσως στην αρχή να σε τρομάξουν οι αλλαγές. Δες τες ως μια ευκαιρία να μάθεις καινούργια πράγματα. Θα χρειαστείς λίγο χρόνο μέχρι να προσαρμοστείς, μην απογοητευτείς!
  • Βρες χρόνο για ξεκούραση και χαλάρωση τα Σαββατοκύριακα. Κάνε πράγματα που δεν βρίσκεις χρόνο μέσα στην εβδομάδα να τα κάνεις. Φόρτισε τις μπαταρίες σου για την καινούργια εβδομάδα που μπαίνει.

 

Ο ρόλος των γονιών στη μετάβαση, είναι εξαιρετικής σημασίας. Αν η μετάβαση δεν γίνει ομαλά, μπορεί να αποκαρδιώσει, να μειώσει τα κίνητρα για μάθηση και να απομακρύνει από το σχολικό σύστημα το παιδί. Χρειάζεται να θυμάστε πως οι έφηβοι δεν είναι προβληματικά άτομα, αλλά άτομα βαθιά προβληματισμένα. Δείξτε στοργή, υπομονή, κατανόηση και αποδοχή των δικών τους ονείρων.

 

Μην ξεχνάτε πως…

«Μπορείτε να τους δώσετε την αγάπη σας, όχι όμως και τις ιδέες σας, γιατί αυτά έχουν τις δικές τους ιδέες. Μπορείτε να στεγάσετε το σώμα τους, όχι όμως και τη ψυχή τους, γιατί η ψυχή τους κατοικεί στο σπίτι του αύριο, που εσείς δεν μπορείτε να επισκεφτείτε, ούτε στα όνειρά σας!»

Khalil Gibran

Ιωάννα Μαρουλλή
Ασκούμενη Σχολική Ψυχολόγος

*Τα εργαστήρια και η ομιλία διεξήχθησαν μετά από πρωτοβουλία του ίδιου του σχολείου, ενώ οργανώθηκαν και ολοκληρώθηκαν με την πολύτιμη βοήθεια της κλινικής μου επόπτριας, Δρ. Νάσιας Τριγωνάκη.