Μ. Πανάου: 9 + 1 μέτρα με μακροπρόθεσμες οικονομικές και διδακτικές ωφέλειες

Πώς θα σου φαινόταν αν τα σχολεία μας ήταν δομημένα με τέτοιο τρόπο ώστε να μειώνεται το κόστος τους στο ελάχιστο, ή μακροχρόνια να είναι και κερδοφόρα, ενώ παράλληλα να βελτιστοποιηθεί η μαθησιακή διαδικασία; Ακούγεται ενδιαφέρον; Για να δούμε λιγάκι κάποια μέτρα που μπορεί να ληφθούν, ορισμένα εκ των οποίων μπορεί σε βραχύ χρονικό διάστημα να επιφέρουν σημαντικό κόστος, ή να χρειάζεται σημαντική προσπάθεια στην εκτέλεσή τους, αλλά μακροχρόνια θα επιφέρουν σημαντικές ωφέλειες τόσο οικονομικές (αφού ορισμένοι μόνο μ’ αυτόν τον τρόπο σκέφτονται…), όσο και διδακτικές…

  1. Προστατευμένα σχολεία: Να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα ώστε η περίφραξη / φύλαξη των σχολείων να είναι αυτή που πρέπει. Βραχυχρόνια θα έχουμε αρκετό κόστος για να γίνει αυτό. Με την πάροδο κάποιων ετών όμως, θα υπάρξει σημαντική και μόνιμη οικονομική ωφέλεια για το κράτος και την κοινωνία, μια και θα περιοριστούν στο ελάχιστο οι συνεχείς δολιοφθορές / καταστροφές / κλοπές που συμβαίνουν στα σχολεία από εξωσχολικούς.
  2. “Πράσινα” σχολεία: Αναβάθμιση όλων των σχολικών κτηρίων έτσι ώστε να λειτουργούν με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ήδη αρκετά σχολεία, σε πολύ μικρότερο βαθμό από αυτό που θα μπορούσε να συμβεί, κάνουν ανακύκλωση ή συμμετέχουν σε θεσμούς όπως αυτόν της τηγανοκίνησης, αποκομίζοντας και ορισμένα έσοδα από τις συμμετοχές τους, τα οποία χρησιμοποιούνται για αγορά επιπλέον σχολικού εξοπλισμού κ.ο.κ. Πολλοί είπαν, κατά καιρούς, πως θα έπρεπε να αξιοποιηθεί περισσότερο η ηλιακή ενέργεια. Ξέρω … Υπάρχει σημαντικό κόστος … Σκεφτείτε όμως πως κάτι τέτοιο θα επιτρέψει την ανεξαρτητοποίηση, από πλευράς ηλεκτρικού ρεύματος (ακόμη και με μονάδες κλιματισμού εγκατεστημένες…), όχι μόνο των σχολείων, αλλά και ολόκληρων περιοχών γύρω από το σχολείο που θα επωφελούνται από την παραγωγή ηλεκτρισμού στα σχολεία… Σκεφτείτε πόσο τεράστια θα είναι η οικονομική ωφέλεια για τα σχολεία και το κράτος μακροχρόνια…
  3. Ελεγχόμενα σχολεία: Ο Γενικός Ελεγκτής είπε να κτυπούν κάρτα οι εκπαιδευτικοί … Γελοίο και προσβλητικό μου ακούγεται, επειδή γνωρίζω, ως εκπαιδευτικός, πόσο ψηλό βαθμό συνέπειας έχουμε ως εκπαιδευτικοί. Σκεφτείτε όμως οι παρουσίες των παιδιών να συμπληρώνονταν με ταχύτητα, μέσα από τον υπολογιστή / ένα εκ των υπολογιστών της τάξης. Αυτόματα να ενημερωνόταν ένα κεντρικό σύστημα, που να έστελνε αυτόματα sms στο κινητό ενός γονιού σε περίπτωση απουσίας του παιδιού… Τα στοιχεία γονιών/ παιδιών / εκπαιδευτικών επίσης να ήταν καταχωρημένα σ’ αυτό το κεντρικό σύστημα και να μη χρειάζεται όλη εκείνη η γραφειοκρατία συμπλήρωσης δηλώσεων, αιτήσεων ή στατιστικών κάθε χρόνο… Οι ανακοινώσεις που αποστέλλονται στους γονείς, επίσης να αποστέλλονται μέσω sms ή email … Το σύστημα να επιτρέπει στον υπεύθυνο τμήματος να αποστέλλει ηλεκτρονικά και τα μαθήματα για το σπίτι ή να επικοινωνεί προσωπικά αν θέλει και χρειάζεται, με κάθε γονιό…
  4. Ψηφιακά σχολεία: Ψηφιοποίηση όσο το δυνατό μεγαλύτερου μέρους του εκπαιδευτικού υλικού. Εξοπλισμός όλων των σχολικών αιθουσών με 1 ή περισσότερους Η/Υ, προβολέα / διαδραστικό πίνακα… Επιμόρφωση όλων των εκπαιδευτικών όπου είναι αναγκαίο όσον αφορά τη χρήση νέων τεχνολογιών – Η/Υ. Εισαγωγή υποχρεωτικού μαθήματος Τεχνολογίας – Η/Υ τουλάχιστον στις μεγαλύτερες τάξεις του δημοτικού και σε όλες τις τάξεις στη μέση εκπαίδευση. Δυνατότητα πρόσβασης σε όλο το ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό και από το σπίτι. Βραχυχρόνια υπάρχει μεγάλο κόστος. Μακροχρόνια θα περιοριστούν οι εκδόσεις / αποστολές βιβλίων ορισμένα εκ των οποίων μπορεί ήδη να μη χρησιμοποιούνται, αλλά και οι συνεχείς φωτοτυπίες. Ταυτόχρονα, τα μέτρα αυτά θα βοηθήσουν να γίνει η μαθησιακή διαδικασία πολύ πιο ευέλικτη, ενώ ταυτόχρονα θα βοηθήσει την κοινωνία μας ν’ αποκτήσει τεχνολογικό αλφαβητισμό, προσόν απαραίτητο και ιδιαίτερα ωφέλιμο στις εποχές που ζούμε…
  5. Ευέλικτα σχολεία: Τα όσα αναφέρονται στο σημείο 4, μπορούν να επεκταθούν και για την εισαγωγή της ανοικτής και εξ αποστάσεως μάθησης στο συνηθισμένο σχολείο, για τις μεγαλύτερες τάξεις του δημοτικού σχολείου και ιδιαίτερα για τη μέση εκπαίδευση. Τα σχολεία μας όπως είναι δομημένα με βάση τη φιλοσοφία του Ford που αναπτύχθηκε στις βιομηχανίες πριν ένα αιώνα, λειτουργώντας σε δεδομένο τόπο και χρόνο και με δεδομένο ρυθμό και υλικό, αντιμετωπίζουν τη μαθησιακή διαδικασία ως μια διαδικασία παραγωγής πανομοιότυπων προϊόντων. Ουσιαστικά, όσο και να προσπαθούν οι δάσκαλοι και τα παιδιά, τα μαθησιακά αποτελέσματα δε θα είναι τα μέγιστα, επειδή η δόμηση/λειτουργία των σχολείων δε λαμβάνει καθόλου υπόψη τη διαφορετικότητα των παιδιών: ότι έχουν ανάγκη να δουλεύουν στο δικό τους ρυθμό, ότι έχουν τα δικά τους ενδιαφέροντα / ταλέντα / αδυναμίες / προτιμήσεις ως προς το πώς να μαθαίνουν κάτι. Δε θα ήταν ωραίο αν λ.χ. αντί η ύλη να είναι κατανεμημένη ηλικιακά σε τάξεις, όπου ένα παιδί 8 χρονών να πρέπει να κάνει συγκεκριμένα πράγματα στα Ελληνικά, στα Μαθηματικά, στην Ιστορία κ.ο.κ. όπως όλα τα παιδιά της ηλικίας του, η ύλη να είναι ανεξάρτητη από ηλικία και διαβαθμισμένη / “σπασμένη” σε μικρά κομμάτια (“chunks of knowledge”), επιτρέποντας σ’ ένα παιδί να την κατακτήσει στο δικό του ρυθμό και με τα δικά του μέσα; Δε θα ήταν ωραίο να προσφερόταν η δυνατότητα σ’ ένα προικισμένο παιδί να προχωρήσει πέραν από την ηλικία του σ’ ένα θέμα όπου έχει ιδιαίτερο ταλέντο; Ή ένα παιδί που έχει πρόβλημα σ’ ένα τομέα να επιβραδύνει το ρυθμό του όσο αυτό νιώθει αναγκαίο, ώσπου να κατακτήσει τη γνώση στον ψηλότερο βαθμό; Δε θα ήταν ωραίο να μπορεί να γίνεται και διδασκαλία εξ αποστάσεως, μέσω Η/Υ για αρκετά από τα μαθήματα / θέματα του σχολείου ή και για επιπλέον θέματα που τώρα δεν υπάρχουν στο αναλυτικό πρόγραμμα, ικανοποιώντας τις ατομικές ανάγκες κάθε μαθητή όσον αφορά τα ενδιαφέροντά του, τον τρόπο μάθησης ή το ρυθμό μάθησης;
  6. Ανοικτά σχολεία: Η προσφορά μιας τέτοιας ευελιξίας στα σχολεία, όπως περιγράφεται στα σημεία 4 και 5 πιο πάνω, θα επέτρεπε στα σχολεία να “ανοίξουν”. Να “ανοίξουν” για γονείς / πολίτες που θα μπορούσαν να διδάξουν ένα αντικείμενο που δεν υπάρχει στο αναλυτικό πρόγραμμα, ή να επιμορφωθούν για ένα τέτοιο αντικείμενο. Να λειτουργούν ως ψηφιακά σχολεία όλες τις μέρες του χρόνου, κάθε ώρα και για κάθε τομέα εκπαίδευσης, ακόμη και για εκπαίδευση ενηλίκων. Να λειτουργούν ως πολιτιστικά κέντρα ή ως βιβλιοθήκες ανοικτές προς την κοινωνία, δεδομένου πως θα τυγχάνουν της κατάλληλης προστασίας όπως αναφέρεται στο σημείο 1, κάτι που δύναται να επιφέρει και επιπλέον έσοδα σ’ αυτά. Να αποτελέσουν τις βάσεις για μια θεσμοθετημένη και οργανωμένη εκπαίδευση γονέων.
  7. Σχολεία που επιμορφώνονται: Η ευελιξία των σχολείων, όπως περιγράφεται πιο πάνω, θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στο ανώτερο επίπεδο, ώστε να μπορούν να λαμβάνουν εύκολα και δωρεάν, συνεχή επιμόρφωση και οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί, βελτιστοποιώντας την ποιότητα του έργου τους.
  8. Εκπαίδευση γονέων: Αν και ήδη αναφέρθηκε στο σημείο 6, κάνω ειδική μνεία στο θέμα αυτό. Το κράτος μας δίνει ΕΛΑΧΙΣΤΑ ως τώρα για να εκπαιδευτούν σωστοί γονείς. Το να είσαι γονιός είναι η σημαντικότερη δουλειά που υπάρχει. Αν γίνει μια σωστή και οργανωμένη εκπαίδευση γονέων, αυτό θα βοηθήσει και στην όσο το δυνατό καλύτερη συνεργασία γονιών / σχολείου, στη βελτιστοποίηση της μαθησιακής διαδικασίας και των μαθησιακών αποτελεσμάτων, αλλά και στην επίλυση πολλών υφιστάμενων κοινωνικών προβλημάτων. Το σχολείο, μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μια τέτοια εκπαίδευση, όπως ειπώθηκε.
  9. Ανεξάρτητα / πολιτισμένα σχολεία: Το Ιαπωνικό σύστημα εκπαίδευσης έχει πολλά πράγματα από τα οποία μπορούμε να διδαχθούμε. Δεν έχουν τόση σημασία τα Ελληνικά, τα Μαθηματικά, οι Τέχνες, οι Επιστήμες, αν ευθύς εξ αρχής δεν μπουν οι αναγκαίες βάσεις για να γίνεται η μάθηση ΣΩΣΤΑ και να βγαίνουν από τα σχολεία ΣΩΣΤΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ. Στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, το Ιαπωνικό σύστημα εστιάζει στην υιοθέτηση καλών και σωστών τρόπων συμπεριφοράς από τα παιδιά. Στο να μάθουν να καθαρίζουν μόνα τους. Να ετοιμάζουν το φαγητό τους. Να συνεργάζονται. Να ΑΥΤΟΣΥΝΤΗΡΟΥΝΤΑΙ. Να συμπεριφέρονται με ΟΡΘΟ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΑΠΟΔΕΚΤΟ ΤΡΟΠΟ. Η εφαρμογή αυτού, όπως και προηγούμενων σημείων, θα βελτιστοποιήσει μετά την πειθαρχία, την εργατικότητα, τα μαθησιακά αποτελέσματα και θα ελαττώσει στο ελάχιστο τη σχολική παραβατικότητα αλλά και άλλα υφιστάμενα κοινωνικά προβλήματα.
  10. Υποστηρικτικά σχολεία: Μη τσιγκουνεύεστε την παροχή επιπλέον ωρών ή το διορισμό εκπαιδευτικών. Επιβάλλεται να μειωθεί ο αριθμός μαθητών / εκπαιδευτικό ή ο αριθμός σχολείων / εκπαιδευτικό ψυχολόγο… Για να έχουν τα παιδιά σας την καλύτερη στήριξη / καθοδήγηση / φύλαξη. Δώστε λεφτά ώστε το περιβάλλον των σχολείων να είναι όσο το δυνατό πιο ευχάριστο και υποστηρικτικό για τη μάθηση. Κατάλληλα υλικά, κατάλληλη τεχνολογία, κατάλληλα κτήρια… Είναι αναγκαία αυτά τα μέτρα ΓΙΑ ΚΑΛΟ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΑΣ! Και μακροχρόνια, αν και τώρα θα φανεί πως έχουν κόστος, τα μέτρα αυτά θα βοηθήσουν οικονομικά την κοινωνία μας. Σκεφτείτε τι κόστος αντιμετωπίζει το κράτος / η οικογένεια στις περιπτώσεις σχολικής αποτυχίας / εγκατάλειψης του σχολείου…

Εγώ ως Μάριος, μια τέτοια εκπαίδευση ονειρεύομαι και σε μια τέτοια εκπαίδευση θα ήθελα να δουλέψω. Όχι σε μια εκπαίδευση όπου απαξιώνεται / δεν αναγνωρίζεται το έργο μου ή μπαίνουν συνεχή εμπόδια σ’ αυτό. Όχι σε μια εκπαίδευση / κοινωνία που έχει σαπίσει και που τίποτε δε λειτουργεί όπως πρέπει… Που αντί να αναγνωρίζει την αδυναμία και την αδιαφορία της να προσφέρει αυτά που αξίζουν στα παιδιά της, ψάχνει να βρει ευθύνες στους μόνους που αγωνίζονται για τα παιδιά της, στους εκπαιδευτικούς… Κι ελπίζω όσα γράφω να μη μείνουν όνειρα θερινής νυκτός, αλλά κάποτε να εισακουστούν και να γίνουν πράξη… Για καλό του τόπου μας…