Όταν τριάντα χρόνια πριν ο Στιούαρτ Μπραντ μιλούσε για τις νέες τεχνολογίες και την ψηφιακή εποχή, όταν διακήρυττε την ελευθερία που θα φέρει η τεχνολογία στον πλανήτη, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι αυτή η ελευθερία θα αφορούσε ακόμη και τη διαμόρφωση του σχολικού προγράμματος από τους μαθητές. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι τα παιδιά του 21ου αιώνα, αυτά τα παιδιά με τα ακουστικά μόνιμα κολλημένα στ’ αυτιά, δεν θα χρειαζόταν να διαθέτουν τίποτα περισσότερο από ένα smartphone για να συνδιαμορφώσουν μαζί με τους καθηγητές τους, αλλά και αυτούς που χαράζουν πολιτικές, το εκπαιδευτικό τους σύστημα.
Αυτές τις σκέψεις έκανα στο Γυμνάσιο Klementyna Hoffmanowa, στο κέντρο της Βαρσοβίας, όταν ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Παιδεία, τον Πολιτισμό, τη Νεότητα και τον Αθλητισμό, Tibor Navracsics, μαζί με την υπουργό Παιδείας της Πολωνίας, Anna Zalewska, παρουσίασαν το ευρωπαϊκό πρόγραμμα SELFIE. Ναι, selfie, καλά διαβάσατε.
Όπως οι φωτογραφίες που τα έξυπνα κινητά μας δίνουν τη δυνατότητα να τραβάμε μόνοι μας. Σαφώς πρόκειται για ένα έξυπνο λογοπαίγνιο, αφού το εκπαιδευτικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κάνει σχεδόν το ίδιο: βοηθά τα σχολεία να αναστοχαστούν τη μάθηση στην ψηφιακή εποχή και να δημιουργήσουν το εκπαιδευτικό σύστημα του μέλλοντος.
Τι είναι και πώς λειτουργεί το SELFIE
Το SELFIE (Self-reflection on Effective Learning by Fostering the use of Innovative Educational Technologies) είναι μέρος μιας ευρύτερης πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενίσχυση της ψηφιακής εκπαίδευσης που έχει ξεκινήσει από τις αρχές του χρόνου. Στόχος του είναι να βελτιώσει τις ψηφιακές δεξιότητες των Ευρωπαίων μαθητών και να υποστηρίξει την καινοτομία των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση και στη μάθηση.
«Στο άμεσο μέλλον το 40% των θέσεων εργασίας θα χαθούν. Αν θέλουμε να είμαστε ανταγωνιστικοί θα πρέπει να προετοιμαστούμε. Θα πρέπει να συνεργαστούμε πάνω σε θέματα τεχνολογίας. Το πιο σωστό είναι να ξεκινήσουμε από τα σχολεία», θα πει κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του SELFIE ο επίτροπος Εκπαίδευσης, Πολιτισμού, Νεολαίας και Αθλητισμού, Tibor Navracsics.
Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, η τεχνολογική επανάσταση, είναι ήδη εδώ, αφού η τεχνολογία αποτελεί πλέον αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας. Ωστόσο το 43% των Ευρωπαίων πολιτών δεν διαθέτει τις βασικές γνώσεις για να χρησιμοποιεί την ψηφιακή τεχνολογία.
Αν αναλογιστούμε όμως ότι το 90% των μελλοντικών θέσεων εργασίας θα απαιτούν ψηφιακές δεξιότητες, καταλαβαίνουμε ότι για να μη χάσει η Ευρώπη το τρένο της τεχνολογικής επανάστασης είναι απαραίτητο τα 71 εκατομμύρια των μαθητών που φοιτούν στα 250.000 σχολεία της Γηραιάς Ηπείρου, καθώς και τα 5,7 εκατομμύρια των εκπαιδευτικών που τα στελεχώνουν, να αναπτύξουν ψηφιακές δεξιότητες.
«Η SELFIE τραβάει ένα στιγμιότυπο του σχολείου για να απεικονίσει τη χρήση της τεχνολογίας στο συγκεκριμένο σχολείο. Ένα στιγμιότυπο που είναι εμπιστευτικό και ανώνυμο» θα πει η Deirdre Hodson και ο Παναγιώτης Καμπύλης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που παρουσίασαν τις τεχνικές λεπτομέρειες του προγράμματος.
Όπως εξήγησαν οι δυο ειδικοί στους δημοσιογράφους πρόκειται για ένα εργαλείο που αφού το σχολείο το υιοθετήσει, δημιουργείται ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες του κάθε σχολείου, ώστε οι μαθητές, οι εκπαιδευτικοί και οι διευθυντές των σχολείων να αποκτήσουν μια εικόνα για το πώς χρησιμοποιείται η τεχνολογία στην εκπαίδευση και στη μάθηση.
Στη συνέχεια, αφού έχει αποτυπωθεί η κατάσταση στο σχολείο, δημιουργείται μια έκθεση με τα αποτελέσματα. Η έκθεση αυτή, που είναι φτιαγμένη στα μέτρα του σχολείου, θα ανοίξει τον διάλογο εντός της σχολικής κοινότητας, ώστε να καθοριστούν τα βήματα με τα οποία θα βελτιωθεί η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας και το τελικό ζητούμενο που είναι η βελτιωμένη μάθηση.
Όπως επισήμαναν οι δυο ειδικοί, το SELFIE με κανέναν τρόπο δεν έχει στόχο να εκτιμήσει και να κατηγοριοποιήσει τα σχολεία σε προχωρημένα ή μη, ενώ οι απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμες και εμπιστευτικές και δεν συλλέγονται προσωπικά δεδομένα.
Η τεχνολογία στο σχολείο Klementyna Hoffmanowa στη Βαρσοβία
Σε άπταιστα αγγλικά δυο Πολωνοί μαθητές παρουσίασαν μια εφαρμογή που δημιούργησαν οι μαθητές του σχολείου για τις ανάγκες τους και φέρει το όνομα Limprus. «Στο σχολείο μας έχουμε απεριόριστη πρόσβαση στο WiFi, γεγονός που μας επιτρέπει να αξιοποιούμε την τεχνολογία» θα πουν οι δύο έφηβοι. Μέσω της εφαρμογής Limprus οι μαθητές μπορούν να είναι ενήμεροι για το τακτικό πρόγραμμα του σχολείου τους και για όλες τις αλλαγές που μπορεί να υπάρξουν σε πραγματικό χρόνο, ενώ παράλληλα έχουν τη δυνατότητα να δανειστούν διαδικτυακά βιβλία.
«Στο σχολείο έχουμε Microsoft office και powerpoint που χρησιμοποιούμε για να προετοιμάσουμε παρουσιάσεις που αφορούν εργασίες των μαθημάτων μας», μας εξηγούν βάζοντας σε σκέψεις τους δημοσιογράφους ιδιαίτερα εκείνων των χωρών που η χρήση κινητών στα σχολεία απαγορεύεται και οι μαθητές πρέπει να τα αφήνουν σε ειδικά διαμορφωμένες θήκες.
Οι Πολωνοί μαθητές του Klementyna Hoffmanowa δεν μπορούν να συμμεριστούν αυτές τις απόψεις αφού το Limprus τους δίνει τη δυνατότητα να διευρύνουν τις γνώσεις τους με πρόσβαση σε σελίδες με ειδίκευση, για παράδειγμα στα μαθηματικά ή στη χημεία, αλλά και μέσω παιχνιδιών ιστορικού περιεχομένου, όπως η αναπαράσταση μιας μάχης, τους επιτρέπει να βουτήξουν στην ιστορία και να μάθουν με ευχάριστο και δημιουργικό τρόπο.
Την έκπληξη φυσικά μας την κράτησαν για το τέλος της παρουσίασης τους και δεν ήταν άλλη από την ηλεκτρονική τηλεόραση που περιέχεται στην εφαρμογή Limprus και τους δίνει τη δυνατότητα να ανεβάζουν video που έχουν ετοιμάσει μόνοι τους. «Ένα ιδανικό εργαλείο για τους μαθητές που θέλουν να δοκιμάσουν την τύχη τους στη δημοσιογραφία» είπαν χαρακτηριστικά.
Η αρχή έγινε, το SELFIE συνεχίζει
Μπορεί η αρχή για την εφαρμογή του SELFIE να έγινε στη Βαρσοβία πριν από μερικές μέρες, ωστόσο το ευρωπαϊκό πρόγραμμα είναι ήδη διαθέσιμο στα σχολεία της Σερβίας, ενώ από τις αρχές του επόμενου έτους θα διατίθεται σε όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Επιπλέον το SELFIE, εκτός από τα σχολεία της Ε.Ε., θα βοηθήσει και τα σχολεία της Ρωσίας, της Γεωργίας και της Σερβίας, όπως προανέφερα, να θέσουν την τεχνολογία στην υπηρεσία της μάθησης.
Μέχρι σήμερα το SELFIE έχει δοκιμαστεί σε 650 σχολεία και περίπου σε 60.000 μαθητές από 14 χώρες και ήδη λανσάρεται σε 24 γλώσσες της Ε.Ε., αλλά πρόκειται να ακολουθήσουν και άλλες γλωσσικές εκδοχές.
Τέλος, κάθε ενδιαφερόμενο σχολείο (ανώτερες τάξεις της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, δευτεροβάθμια και επαγγελματική εκπαίδευση) μπορεί να εγγραφεί στην πλατφόρμα SELFIE και να αυτοαξιολογηθεί. Στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι μέχρι τέλος του 2019 παραπάνω από ένα εκατομμύριο μαθητές, καθηγητές και διευθυντές σχολείων να συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Φαίνεται ότι η τεχνολογία θα μας κάνει να κατανοήσουμε ότι η γη δεν έχει σύνορα, η γνώση δεν έχει σύνορα και ο μορφωμένος και δικτυωμένος άνθρωπος είναι ο άνθρωπος του μέλλοντος.
